20-21 Aralık’ta merkezi ve yerel yönetim yetkilileri ile Türkiye’deki atık toplayıcıları aynı masa etrafında atık toplayıcılarına özgü sorunları ve daha iyi bir katı atık yönetimi düzenlemesini ve modernizasyonunu tartışma fırsatı buldu.

ILO ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından Ankara’da düzenlenen “Türkiye’de Geri Dönüşüm Sektöründe Kooperatifçilik Potansiyeli ve Atık Toplayıcılarının Rolü Atölye Çalışması” na atık toplayıcıları katıldılar.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürü Arif Sami Seymenoğlu ve ILO Türkiye Direktörü Numan Özcan açılış konuşmalarını yaptılar. Oturumların arasında Arjantin ve Fransa’daki atık toplayıcılarının deneyimleri yer aldı.

Merkezi ve yerel düzeyde Türk hükümeti yetkilileri ayrıca atık toplayıcılarının hukuki ve kurumsal sorumluluklarını ve belediyeler ile olan ilişkilerini ele aldı
Bununla birlikte, atölye çalışmasında Atık Toplayıcıları Derneği, Geri Dönüşüm İşçileri Derneği ve Ak Dünya Atık Madde Toplama Depolama Ayrıştırma İşletme Kooperatifinden katılımcıların olduğu atık toplayıcılarının örgütlenmesine yönelik bir oturum yer aldı.

Atölyeden çıkan önemli noktalar arasında atık toplayıcılarının kim olduğu, sayılarının ve demografik özelliklerinin mevcut durumda çok iyi bilinmediği bulunmaktadır.

İki günlük oturum önemli bir temayla başlamıştır. Türkiye modern entegre atık yönetimi sistemine geçiş sürecine geçerken atık toplayıcılarını rolü var mıdır? Eğer varsa nasıl olmaldır? Kısa sürede tüm paydaşların kabul ettiği üzere aslında atık toplayıcılarının bir rolü vardır ancak budüzenlemelerde yer almamaktadır.

Yukarıdaki sorunun cevabı basit değildir. Çünkü bireylerin, stratejilerin, kanunların, yönetmeliklerin ve kurumların dahil olduğu çok yönlü bir meseledir. Ankara Keçiören Belediyesi’nden Vildan Gültekin’in de dediği gibi “Resmi tamamlamak için en az sekiz ila on adet parçaya ihtiyaç duyan bir yapboz ile karşı karşıyayız.”

Başta Kolombiya, Brezilya, İtalya olmak üzere diğer ülkelerde kooperatifler gibi ortak girişimcilik fikirleri, atık toplayıcılarının atık yönetimi zincirine entegrasyonuna somut bir çözüm olarak ortaya çıkmıştır.

Atölyede tekrarlanan önemli konulardan biri ise katı atık yönetimi mevzuatında toplama ve ayırma yapan atık toplayıcıları kooperatiflerine dair hüküm içermesi gerekliliğiydi. Bir diğer konu ise bu işte çalışan çocukların okuldan uzak kadığına dair duyulan endişeydi.

Açıkcası atık toplayıcılarının etkili bir şekilde örgütlenebilmesi için kooperatif işletme modelindeki eğitim ilkesine ihtiyaç duyulmaktadır. Kooperatifçilik Genel Müdürü Arif Sami Seymenoğlu “Genel Müdürlüğümüz kooperatif eğitim programını uygulamaya hazırdır" dedi. Belediyeler de, değişmek üzere olan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği izin verdiği ölçüde atık toplayıcılarından oluşan kooperatiflerle çalışmaya hazır olduklarını belirtti.

ILO Türkiye Direktörü Numan Özcan ise “Bu toplantının atık toplayıcıları için yararlı bir adım olduğuna inanıyorum. Sürdürülebilir bir gelecek sağlamak için taraflar arasında çok paydaşlı bir diyalog gereklidir” dedi.